Herken je dit?
- Bij participatie in een wijk zijn steeds dezelfde mensen aan het woord – jongeren, nieuwe bewoners en mensen met een migratie achtergrond doen niet mee.
- De gemeente haalt allerlei creatieve ideeën op, maar de inbrengers horen er niets over terug.
- Bewoners worden pas betrokken als de plannen al bijna af zijn.
Het gevolg is:
- Inwoners en andere stakeholders haken af, voelen zich niet serieus genomen.
- Het vertrouwen in de gemeente keldert, ondanks goede intenties.
- Bij de gemeente daalt het enthousiasme over participatie.
Wat kun je eraan doen?
- Als gemeente vroegtijdig de vraag stellen waarom en waartoe je participatie organiseert.
- Burgerparticipatie volwaardig deel laten uitmaken van de planontwikkeling.
- Participatie transparant, consequent en professioneel organiseren.
- De gemeentelijke medewerkers een ster laten worden in participatie, via leerprogramma en coaching.
Bij wie kun je terecht?
We hebben allemaal onze eigen aanpak en specialiteiten.
Bekijk de profielpagina's om te zien wie het beste bij jullie past.
Annemarie Reintjes
Dorien de Wit
Annemiek Meinen
Participatie: gebruik de kwaliteit van goed samenspel
De gemeente is al lang niet meer allesbepalend voor de ontwikkeling en uitvoering van lokaal beleid, maar één van de partners. Gemeenten kiezen bovendien ook voor participatie door burgers, omdat plannen daarmee aan kwaliteit winnen, omdat de uitvoering soepeler verloopt met betrokken inwoners en organisaties en omdat burgers die meedoen, ook verantwoordelijkheid nemen voor het resultaat. Daarnaast kijken actieve inwoners voor verbeteringen in hun omgeving niet vooral naar de overheid, maar ontplooien ze zelf initiatieven en kunnen daarbij een beroep doen op de gemeente, maatschappelijke organisaties en ondernemers. De Beuk adviseert en traint gemeenten die inzetten op participatie van de lokale samenleving. Ook treden we op als procesbegeleiders en evalueren we participatieprocessen.
Vernieuwing van participatie
De overheid heeft sinds de periode van vooral inspraak al veel geëxperimenteerd met participatie. We weten in Nederland vrij goed hoe het niet moet, ook al gaat het nog vaak fout. We weten ook veel van hoe het wel moet, ook al valt dat in de praktijk nog niet mee. Bijvoorbeeld
- hoe de juiste mensen te betrekken
- hoe te zorgen voor een transparant en open proces, waarvan de resultaten worden benut
- hoe om te gaan met conflicten en spanningen
- hoe te zorgen dat gemeenteraad en wethouders goed aangesloten zijn op participatieprocessen
De Beuk ondersteunt met ervaring, inzicht en pragmatisme bij dit soort vraagstukken.
Burgerparticipatie en overheidsparticipatie
Naast burgerparticipatie – waarbij de gemeente of provincie inwoners en organisaties uitnodigt om deel te nemen aan een proces van beleidsvorming – is ‘overheidsparticipatie’ steeds meer in opkomst. Overheidsparticipatie is niet de hoogste trede van de ladder bij burgerparticipatie; het zijn twee naast elkaar staande vormen van participatie. Het verschil zit in het vertrekpunt. Burgerparticipatie gaat uit van de gemeente, bij overheidsparticipatie speelt de gemeente een rol in initiatieven vanuit de samenleving.
Burgerparticipatie: bepaal een trede op de participatieladder
De participatieladder kent de treden: informeren – raadplegen – zich laten adviseren – coproduceren. Bij elke trede hoger kiest de gemeente voor meer invloed van de samenleving op het beleid. De ambitie van de gemeenteraad is vaak zich te richten op de hoogst mogelijke trede van de ladder. Toch vraagt elke situatie om een afweging. Soms is het de beste keus om de inwoners alleen heldere informatie te geven en hen de gelegenheid te geven vragen te stellen.En soms is het meer dan logisch om juist coproductie – of co-creatie – vorm te geven.
Verwachtingsmanagement en rollen
In de voorbereiding van een participatietraject draait het om
- kaders, zodat duidelijk is waar beïnvloedingsruimte ligt en wat er van deelnemers wordt verwacht
- een krachtenveldanalyse, om de juiste belanghebbenden te betrekken op het juiste moment
- een keuze van passende en aantrekkelijke werkvormen
De Beuk ontwerpt en begeleidt succesvolle participatietrajecten. We zorgen dat alle spelers rolvast opereren, van ambtenaar tot wethouder tot individuele burger.