Wijksafari’s in plaats van ramptoerisme

Het pokon van de juiste labels

Goed nieuws over wijkverbetering is slecht nieuws voor de wijk als het betekent dat steun en aandacht van politiek en professionals zich voortijdig verplaatsten naar de volgende wijk. Hoe is te voorkomen dat een wijk verstrikt raakt tussen de wens niet langer als probleemwijk te worden gezien en de noodzaak om echte verandering stevig te verankeren?

Compliment aan de buurt

Corporatiedirecteur Lausberg van Woonstad Rotterdam belooft dat hij voortaan geen touringcars vol bestuurders en professionals meer door de Millinxbuurt in Rotterdam zal leiden. Laten zien hoe erg het daar allemaal is, wordt dan ook steeds moeilijker. Het gaat goed met de Millinxbuurt. Een KEI-wandeling door de buurt toont goed onderhouden woningen en portieken, nette parkjes en vrolijke speelplekken.
Dit goede nieuws is een compliment aan iedereen die zich in de afgelopen periode inzette voor de integrale buurtaanpak. Het is ook bijzonder fijn voor de bewoners van de Millinxbuurt: niet alleen vanwege de kwaliteit van hun leefomgeving, maar ook omdat zij nu met trots kunnen vertellen waar zij wonen.

Verlost van stigma

Een van de grootste klachten van de bewoners van de veertig Vogelaarwijken was indertijd dat zij door het positief bedoelde offensief in de verdediging werden gedrukt. Op hun werk, onder vrienden, onder elkaar: steeds moesten zij uitleggen dat er weliswaar veel fout ging, maar dat er ook veel moois was in hun wijk: de saamhorigheid (op zijn minst tussen een deel van de bewoners), de sociale structuur, dat ene plein, hun eigen supermarkt. Bijna alle bewoners van deze wijken hadden last van het imago van probleemwijk.
Het extra geld en vooral de aandacht en aanpak van problemen heeft veel wijken zoals de Millinxbuurt geen windeieren gelegd. Betekent dit dat we de bewoners kunnen verlossen van het stigma probleemwijk, het professioneel ramptoerisme kunnen omleiden en – heel modern – verder kunnen vertrouwen op de eigen kracht van de buurt?

Versterken en verankeren

Nou nee. Een verstandig gezelschap stelde tijdens de KEI-bijeenkomst vast dat er voorlopig nog geïnvesteerd moet worden in talentontwikkeling en sociaal beheer. Om de behaalde resultaten te versterken en verankeren is het nodig om naast de fysieke vooral ook de sociale ontwikkeling voorlopig nog water én pokon te geven.
De kunst is nu om de politieke en professionele aandacht vast te houden, zonder de legitimering van verloedering en onveiligheid. ‘Het gaat goed maar het moet nog beter’ – wat feitelijk waar is – is politiek gezien riskant, zeker in tijden van bezuinigingen. Blijven roepen dat er sprake is van een probleemwijk, is contraproductief: het is niet alleen onwaar maar ook demotiverend voor bewoners die eigenaars zijn van het succes van de wijk, nu en in de toekomst.
Dus? Stilstaan betekent weer achteruitgaan. Blijvende aandacht is nodig, maar nu voor de vervolgroute naar het succes. Mijn expliciete pleidooi hierbij is om de kracht van communicatie te benutten. Ieder die communiceert over deze buurtontwikkeling, om steun en geld te verwerven en om bewoners te ondersteunen in hun buurtontwikkeling, doet er goed aan zich te realiseren wat de invloed van een imago is, wat de juiste labels zijn, hoe framing werkt.

Wijksafari’s in plaats van ramptoerisme

Hoe over een wijk gesproken en geschreven wordt, is niet alleen een instrument om geld te krijgen maar moet ook een welbewuste steun in de rug zijn voor alles wat onderhoud nodig heeft of nog niet goed gaat. Niet voor niets zijn de probleemwijken vrij snel omgedoopt naar krachtwijken.
Voor de volgende fase is het van belang voor buurten als de Millinxbuurt realistische labels te gebruiken die zichtbaar maken in welke stroomversnelling ze verkeren en welke kansen nog moeten worden uitgewerkt. Daarom is het zo mooi als de corporatiedirecteur zegt dat hij de bussen met ramptoerisme afschaft; hopelijk gaat hij door met het organiseren van wijksafari’s, zodat safarigangers zien wat is bereikt en welke inspanning nog nodig is.
Welke andere mooie labels zijn er in omloop?

Deze blog schreef ik naar aanleiding van het KEI-inspiratielab Millinxbuurt d.d. 19 januari 2012 waar ik een van de deskundigen uit het KEI-lab was.