Nieuwe energie voor participatie!
Met de energietransitie staan we aan de vooravond van de grootste verbouwing die dit land ooit heeft meegemaakt. Mijn droom is dat we die benutten als een kans om mensen met elkaar in gesprek te brengen over hun ideeën voor duurzaamheid in de woning en de woonomgeving. Zoals de gemeente Lansingerland deed in de Vogelbuurt toen daar de hele wijk verbouwd werd vanwege de vervanging van de riolering. De gemeente nodigde de bewoners uit om met elkaar plannen te maken voor klimaatadaptatie en duurzaamheid, leefbaarheid en sociale samenhang. De initiatieven moesten ‘van de wijk’, ‘voor de wijk’ en ‘door de wijk’ zijn. De gemeente faciliteerde de ontmoeting en goede gesprekken, stelde een bedrag in het vooruitzicht, inspireerde met talloze voorbeelden en ondersteunde bij de communicatie met de wijk. Er stonden initiatiefnemers op, die aan de slag gingen en samen mooie plannen maakten. Ze werkten initiatieven uit voor o.a. een natuurspeelplaats, een tiny forest, een waar vogelparadijs, meer biodiversiteit en meer ontmoeting voor de wijkbewoners. Uiteindelijk konden alle bewoners op de voorstellen stemmen en kreeg alles een plek in de verbouwing die aanstaande is. De bewoners zijn blij met hun resultaten en voelen zich er verantwoordelijk voor dat het mooi en duurzaam wordt en blijft.
Het sociale weefsel van de wijk
Met deze manier van verbouwen door de gemeente zijn positieve buurtkrachten benut – grote en kleine. En er ontstonden nieuwe contacten en verbindingen tussen bewoners. In grote woorden kwam er meer democratie, zeggenschap en eigenaarschap. In de buurt is het sociale weefsel in positieve zin veranderd. Ook in het contact tussen de gemeente en inwoners ontstond er onderling waardering en vertrouwen. Dat helpt enorm als de werkzaamheden zo meteen daadwerkelijk plaatsvinden en er ongetwijfeld ook verbouwingsoverlast zal zijn. Als je elkaar kent en weet te vinden kun je toch altijd net wat meer hebben.
Elkaar inspireren
Als het gaat om nieuwe energieoplossingen, is mijn beeld dat gemeenten en corporaties niet alleen zelf met bewoners daarover in gesprek gaan, maar dat zij ook bewoners met elkaar in gesprek brengen. In Lansingerland zag ik hoe bewoners elkaar inspireerden over verduurzaming van de woning. Voorlopers hielden open huis voor belangstellenden. Buurtgenoten praatten over samenwerking om kosten te besparen en gezamenlijke inkoop van materialen en energie.
Het mooie vind ik dat kennen en gekend worden vaak ook leidt tot bereidheid om elkaar te helpen op andere gebieden. Het begint ermee dat mensen elkaar gaan groeten en een praatje maken. Ontmoeting kan uitgroeien tot taalles, ziekenvervoer, samen eten, de weg wijzen naar vrijwilligerswerk of hulpverlening, tot zelfbeheer in de buurt aan toe.
De energietransitie in wijken is volgens mij niet alleen een warmtenet-uitdaging, een all electric-vraagstuk of een geothermie-opdracht. Dit is ook een sociale opdracht. Als we hem goed doen – met verbindende participatie en in cocreatie – hebben we straks betere huizen én een fijnere samenleving. Hoe mooi zou het zijn als dit denken onderdeel wordt van de Regionale Energie Strategieën?
Zie ook onze pagina’s
• Omgevingswet en participatie
• Wijkaanpak voor weerbare wijken
• Participatie, burgerparticipatie
• Procesbegeleiding